Hürriyet Gazetesi’ne Göre (1868-1870) Bulgar Sorunu

Kevser DEĞİRMENCİ

DOI: https://doi.org/10.21021/osmed.1240429

2023-03-01

Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi

Abstract:Osmanlı yenileşme hareketleri, Lale devri ile başlamış, III. Selim ve II. Mahmut ile hızlanmış ve 1839’da Gülhane Hatt-ı Hümâyunu ile zirveye çıkmıştır. Her ne kadar öncelikle hukukî bir metin olsa da Gülhane Hattı’nın siyasî, sosyal ve kültürel alanlarda birçok sonuçları ortaya çıkmıştır. Yenileşme, bu ferman ile âdeta hukukî bir nitelik kazanmış, bundan sonra devletin resmi politikası haline gelmiştir. Her biri devlet adamı ya da asker kimliğine de sahip olan Tanzimat aydınlarına düşen ise yenilikleri halka ulaştırmak ve böylece meşru bir zemin meydana getirmek olmuştur. Bu noktada en etkili unsur gazeteler ile piyes, roman ve şiir gibi edebî eserler olmuştur. Resmi bir devlet gazetesi olarak yayın hayatına başlayan Takvîm-i Vekâyi’den sonra Türk gazeteciliği, Cerîde-i Havâdis ile yarı özel bir nitelik kazanmış ve ardından gelen diğer hususî gazeteler ile çeşitliliğini arttırmıştır. Bir kısmı sürgünde yaşayan Yeni Osmanlılar eliyle Londra, Cenevre ve Paris gibi Avrupa şehirlerinde neşredilen gazetelerin en etkili olanı hiç kuşkusuz Hürriyet gazetesidir. 1868 ile 1870 seneleri arasında 100 sayı olarak çıkan ve yazarları arasında Namık Kemal, Ziya Paşa ve Âli Suavi gibi önemli isimlerin bulunduğu Hürriyet’te en yoğun işlenen konulardan birisi de Şark meselesi ve Devlet-i Âli’nin bu anlamda izlediği dış politika olmuştur. Bu çalışmada Şark meselesinin içinde telakki edilen Bulgar meselesinin Hürriyet’in sütunlarına nasıl yansıdığı ele alınacaktır.