OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E GEÇİŞTE MODERNLEŞMEDE YAŞANAN DEĞİŞİM VE SÜREKLİLİKLER
Nezihe YAŞAR,Uğur Yasin ASAL
DOI: https://doi.org/10.46928/iticusbe.1092174
2022-05-25
İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Abstract:Osmanlı modernleşme süreci, askeri alandaki zayıflıkların fark edilmesiyle devleti kurtarma temelinde bir araç olarak ortaya çıkmıştır. Askeri alanda başlayan reformlar, Tanzimat döneminde siyasal ve hukuki alanları kapsaması bakımından modern Türkiye’nin ortaya çıkmasında önemli bir aşamayı ifade eder. Tanzimat döneminden Meşrutiyet dönemlerine geçişle birlikte modernleşme çabaları padişahın ve devlet adamlarının bireysel etkisinden çıkarak; bu reformların Osmanlı aydın sınıfı tarafından talep edilmesi ile Osmanlı devletinde idari, siyasi ve toplumsal dönüşümleri beraberinde getirmiştir. Tanzimat ve Meşrutiyet dönemleri sürecinden, Cumhuriyet dönemine kadar olan süreçte reform hareketleri askeri, idari ve siyasi alanlarda gerçekleşmiştir. Cumhuriyet’in kuruluşu ile çağdaş esaslara dayalı bütünsel anlamda gerçekleşen ilk modernleşme hareketi meydana gelmiştir. Amaç: Çalışmanın amacı, Osmanlı modernleşme sürecinden Cumhuriyet dönemi çağdaşlaşma hareketine geçişte politik değişim ve toplumsal sürekliliklerin ifade edilmesidir. Yöntem: Çalışmanın amacı doğrultusunda yapılan literatür taraması ile Osmanlı-Türk modernleşme aşamaları karşılaştırmalı analiz çerçevesinde ele alınmıştır. Bulgular: Osmanlı-Türk modernleşme aşamaları kapsamında incelenen çalışmada, Osmanlı modernleşme sürecinden Cumhuriyet dönemi çağdaşlaşma hareketine geçişin bütünsel bir yaklaşımla değerlendirilmesi gerektiği görülmüştür. Bu doğrultuda çalışmada Osmanlı modernleşme sürecinin, modern Türkiye’nin kuruluşuna siyasal, idari ve toplumsal alanlardaki etkileri incelenmiş ve Osmanlı reform hareketlerinin bir taraftan Cumhuriyet dönemi çağdaşlaşma hareketini etkilerken bir taraftan da modern Türkiye Cumhuriyeti’ni ortaya çıkaran koşulları hazırlaması bakımından önemli bir politik süreci ifade ettiği saptanmıştır. Özgünlük: Osmanlı modernleşme süreci, modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu etkilemesi bakımından önemli bir araştırma alanına sahiptir. Bu çalışma, Osmanlı modernleşme aşamalarının ele alınarak, Cumhuriyet dönemine geçişte ve modern Türkiye Cumhuriyeti’nin ortaya çıkışındaki etkilerinin değişim ve süreklilik bağlamında değerlendirilmesi açısından literatüre katkıda bulunacaktır.The Ottoman modernization process emerged as a tool on the basis saving the state, with the realization of the weaknesses in the military field. Reforms that started in the military field represent an important stage in the emergence of modern Turkey in terms of covering the political and legal fields during the Tanzimat period. With the transition from the Tanzimat period to the Constitutional Era, the modernization efforts brought about administrative, political and social transformations in the Ottoman state, as it was demanded by the Ottoman intellectual class, out of the individual influence of the sultan and statesmen. Reform movements took place in the military, administrative and political fields in the period from the Tanzimat and Constitutional Monarchy periods to the Republican period. With the establishment of the Republic, the first modernization movement based on contemporary principles took place in a holistic sense. Purpose: The aim of the study is to express the political change and social continuities in the transition from the Ottoman modernization process to the Republican period modernization movement. Method: In line with the aim of the study, the literature review and the Ottoman-Turkish modernization stages were discussed within the framework of comparative analysis. Findings: In the study, which was examined within the scope of the Ottoman-Turkish modernization stages, it was seen that the transition from the Ottoman modernization process to the Republican period modernization movement should be evaluated with a holistic approach. In this direction, in this study, the effects of the Ottoman modernization process on the establishment of modern Turkey in political, administrative and social fields were examined and it was determined that the Ottoman reform movements, on the one hand, influenced the modernization movement of the Republican period, and on the other hand, it expressed an important process in terms of preparing the conditions that created the modern Turkish Republic. Originality: The Ottoman modernization process has an important research area in terms of influencing the establishment of the modern Turkish Republic. This study will contribute to the literature in terms of evaluating the Ottoman modernization stages in the context of change and continuity in the transition to the Republican period and the effects of the emergence of the modern Turkish Republic.